Amateka y'u Rwanda 52 :

Igitero cyatsinze Rwankeli y'Abaguyane :

Kigeli II Nyamuheshera amaze gufata Ingoma y'u Burera ,yahise asubyamo atera n' I ngoma y'Ababanda bo mu Rwankeli y'Abaguyane. ni Ababanda.Babarizwaga muri Komini Kigombe na Kinigi ho mu Ruhengeri (ubu ni mu Karere ka Musanze).

Icyo urugamba rwaho yarurwanya nk'uwitambukira ahatsinda ahatsinze Anyaga Ingoma-ngabe yabo NDAHAZE.

Ingoma ya Rwankeli y'Abaguyane izima ityo.

Igitero cyatsinze Rwankeri y'Abalindi :

Akimara gufata Rwankeli y'Abaguyane, Kigeli II Nyamuheshera yahise akomerezaho yinjira no mu gihugu cya Rwankeli y'Abarindi kuko byari byegeranye, Amateka akaba agaragaza ko kubera kwizihirwa ku rugamba kw'Ingabo za Ruganzu, batamenye igihe bambukiye inkiko z'ibyo bihugu.

Gusa ngo icyo babonaga n'ingabo zivumbutse ahantu zifite amarere n'amavamuhira zije kubarwanya, nyuma batsinze urugamba, niho baje gusobanukirwa aho ayo maraso mashya yavaga.

Nuko Ruganzu atsinda Ingoma ya Rwankeli y'Abalindi. Ingoma-ngabe yabo yitwaga KABUCE arayinyaga. Ingoma y'Ababanda bo mu Rwankeli nayo izima ityo.

Mu gusoza amateka ya Kigeli Nyamuheshera, twabamenyesha Ko, Abami bamukurikiye aribo : Mibambwe II Sekarongoro II Gisanura wabayeho ahasaga mu w' 1609 kugeza mu w' 1642 na Yuhi III Mazimpaka wategetse guhera mu w' 1642 kugeza mu w' 1675 kimwe na Karemera Rwaka nk'Umwami w'inzibacyuho wategetse nyuma ya Mazimpaka , bose basimburanye ku ngoma ,nta gihugu kizwi bongereye ku Rwanda.

Mazimpaka we akaba yarasize amateka yuko yari Umusizi, Umusinzi ,akaba n'Umusazi.

Ibitero bya Cyilima II Rujugira :

CYILIMA II RUJUGIRA wategetse ahasaga mu w' 1675 kugeza mu w' 1708.Ku Ngoma ye yahuye n'urugamba rukomeye, u Burundi, u Bugesera, i Gisaka n'i Ndorwa, byibumbiye hamwe ngo byagirize u Rwanda.

Icyo gihe yifashishije Rubanda, yashoboye kwanamiza urwo rugamba maze ahigika u Burundi , atsinda i Gisaka n'u Bugesera.

Kubera icyo gikorwa k'ikirenga yakoze cyo kurwanya Ibihugu bine bikomeye akabitsinda,niho havuye imvugo igira iti "u Rwanda ruratera ntiruterwa".

Dore uko ibitero byo ku Ngoma ye byagenze :

Igitero cyigaruriye Ingoma y'I Ndorwa :

Cyilima Rujugira amaze gutsinda intambara y'urufatanye yari yahuruje, u Burundi, u Bugesera,i Gisaka n'i Ndorwa,agatsinda u Burundi,u Bugesera n'i Gisaka,byamuteye akanyabugabo ko kurushaho kwiha intego yo gutinda i Ngoma y'i Ndorwa.

Igihugu cyo mu Ndorwa cyari icy'Abashambo bakomokaga kuri Mushambo wa Kanyandorwa I Sabugabo.

Babarizwaga muuri Komini Giti, Rutare, Muhura, Muvumba ho muri Byumba.Ni ukuvuga ayo makomini n'uduce tw'Umutara twose turi mu majyaruguru y' u Rwanda kugeza ku mupaka warwo n'igihugu cy' Ubugande, (ubu ni mu Turere twa Gatsibo na Nyagatare) Babarizawaga na none muri Komini Kivuye ,Cyumba ,Cyungo ho muri Byumba (Ubu ni mu Karere ka Gicumbi).

Kubera urugamba yari amaze gutsinda rukomeye rw'ibyo bihugu, yahise yoherezaga umuhungu we w'Igikomangoma NDABARASA gutera Ndorwa

.Ndabarasa ntiyatindiganyije aba acuze inkumbi MUSHAMBO GAHAYA I MUZORA umwami w' I Ndorwa.Icyo gihe bigarurira ingabe yabo MURORWA.

Ubwami bwa Ndorwa butangira kuyoboka u Rwanda n' impugu zayo zirimo Mpororo (ho mu Bugande), Umutara n'Umubari, Abashambo baho baba isanga n' ingoyi n'Abanyiginya b' i Gasabo.

Ingoma Ndorwa izima ityo.

Ikindi cyabaye ku Ngoma ya Cyilima Rujugira, nuko u Bugesera bwongeye gutera u Rwanda ahasaga mu w' 1700, Intambara irarema , urugamba rurakomera.

Rujugira Ingabo z'u Bugesera zimukubita umwambi yambuka Kigali ya Bwanacyambwe ,agwa I NTORA (hariya hubatse isoko ry'imbaho ku Gisozi), arimo azamuka ajya mu rugo rwe rwari ruhubatse.

Kubera ko Rujugira yatangiye kuri uwo musozi wa NTORA ,byatumye awuvuma awita GISOZI ,byo kuvuga "Igisozi kibi cyaguyeho Umwami".

Arongera asubyamo awuvuma agira ati "Gisozi, Amata make ,amagambo menshi".

Iyo mvugo yo kuhita Gisozi irahama na bugingo n'ubu. Nubwo urwo rugamba rwabaye injyanamuntu rugatuma n'Umwami atanga, Ingabo z'u Rwanda zararutsinze.

Icyo gihe ingabo z'u Bugesera barazihashya bazambutsa Nyabarongo.

Kuko Ndabarasa Umuhungu wa Rujugira yari amenyereye imirwano byo mu rwego rwo hejuru.

Kubera ko Ingabo z'u Rwanda zatsinze urwo rugamba biziruhije cyane, byatumye zidakomeza gukurikirana Ingabo z'u Bugesera zimaze kwambuka Nyabarongo barazihorera, muri icyo kibariro ntabwo u Bugesera bwongeye kwigerezaho ngo butere u Rwanda.


Urundi rutonde
Intambara yo ku Rucuncu :
Intambara ya mbere y'isi :
Intambara ya kabiri y'isi :
Amateka y'u Rwanda 01 :
Amateka y'u Rwanda 02 :
Amateka y'u Rwanda 03 :
Amateka y'u Rwanda 04 :
Amateka y'u Rwanda 05 :
Amateka y'u Rwanda 06 :
Amateka y'u Rwanda 07 :
Amateka y'u Rwanda 08 :
Amateka y'u Rwanda 09 :
Amateka y'u Rwanda 10 :
Amateka y'u Rwanda 11 :
Amateka y'u Rwanda 12 :
Amateka y'u Rwanda 13 :
Amateka y'u Rwanda 14 :
Amateka y'u Rwanda 15 :
Amateka y'u Rwanda 16 :
Amateka y'u Rwanda 17 :
Amateka y'u Rwanda 18 :
Amateka y'u Rwanda 19 :
Amateka y'u Rwanda 20 :
Amateka y'u Rwanda 21 :
Amateka y'u Rwanda 22 :
Amateka y'u Rwanda 23 :
Amateka y'u Rwanda 24 :
Amateka y'u Rwanda 25 :
Amateka y'u Rwanda 26 :
Amateka y'u Rwanda 27 :
Amateka y'u Rwanda 28 :
Amateka y'u Rwanda 29 :
Amateka y'u Rwanda 30 :
Amateka y'u Rwanda 31 :
Amateka y'u Rwanda 32 :
Amateka y'u Rwanda 33 :
Amateka y'u Rwanda 34 :
Amateka y'u Rwanda 35 :
Amateka y'u Rwanda 36 :
Amateka y'u Rwanda 37 :
Amateka y'u Rwanda 38 :
Amateka y'u Rwanda 39 :
Amateka y'u Rwanda 40 :
Amateka y'u Rwanda 41 :
Amateka y'u Rwanda 42 :
Amateka y'u Rwanda 43 :
Amateka y'u Rwanda 44 :
Amateka y'u Rwanda 45 :
Amateka y'u Rwanda 46 :
Amateka y'u Rwanda 47 :
Amateka y'u Rwanda 48 :
Amateka y'u Rwanda 49 :
Amateka y'u Rwanda 50 :
Amateka y'u Rwanda 51 :
Amateka y'u Rwanda 52 :
Amateka y'u Rwanda 53 :
Amateka y'u Rwanda 54 :
Amateka y'u Rwanda 55 :
Amateka y'u Rwanda 56 :
Amateka y'u Rwanda 57 :
Amateka y'u Rwanda 58 :
Amateka y'u Rwanda 59 :
Amateka y'u Rwanda 60 :
Amateka y'u Rwanda 61 :
Amateka y'u Rwanda 62 :
Amateka y'u Rwanda 63 :
Amateka y'u Rwanda 64 :
Amateka y'u Rwanda 65 :
Amateka y'u Rwanda 66 :
Amateka y'u Rwanda 67 :
Amateka y'u Rwanda 68 :
Amateka y'u Rwanda 69 :
Amateka y'u Rwanda 70 :
Amateka y'u Rwanda 71 :